Ël Drapò (“Gonfalon” Stendardo della Regione Piemonte)

Ël Drapò ‘d Piemont

Jë stòrich a son nen tuti d’acòrde, ma a smija che ‘l Drapò ross a la cros d’argent a fussa dovrà già dël 1143. Tutun dël 1263 ël Cont Pero I ëd Savòja a lo slarga tan ‘me l’ansëgna dl’armada piemontèisa pronta per na Crosià ansema a j’Anglèis; dël 1285 Amedé V a lo confërma.

Già dël 1366 a l’é costuma dzorponlo al drapò celest ch’a simbolisa Maria Vèrgina. Ancor ancheuj ël celest a l’é la tinta nassional piemontèisa. 1424: Ai 15 d’Aost a Thonon, an sëI Lach Leman (Piemont ëstòrich), Amedé VIII a istituiss ël Prinsipat ëd Piemont e a lo conferiss a sò prim fieul, Amedé ‘dcò chiel, an giontand an sëI Drapò ël lambel a tre gosse d’asur: “Item leur sera dit par le Mareschal de Montmaieur que affin qui soyt difference d’eux quant ils seront en fait d’armes et soyent cogneux I’ung de I’aultre, veult Monseigneur que Amé de Savoye fi pourte en ses armes et enseigne les armes de Savoye et par difference trois lambeaux d’azur ainsi ques les ont acoustumè de pourter les esnèz filz et le tymbre dessus ses armes sera pareillement que le pourte Monseigneur exceptè par difference trois lambeaux d’azur sur I’armon des éles”.

A l’é l’at ëd nàssita dël Drapò ‘d Piemont.

An tuta la Savòja e ‘l Piemont i rescontroma ’s Drapò ant ij sécoj, an sle carte com an slë vedrià dle catedraj; bin se an forma cangiant, a resterà sèmper ël Drapò piemontèis. Ai 25 ëd Mars dël 1848 rè CarIo Albert, pòch anans l’invasion dIa Lombardìa, an svantajand da la lòbia ‘d piassa Castel ël tricolor conferì da Napolion a la Repùblica Cisalpin-a con la gionta dIa Cros ‘d Savòja an mes (e an arpijand ël bòrd asur), a chita da la mira ufissial ël vej Drapò piemontèis.

1910: Na propòsta ‘d deje ‘n sìmbol a tute le region dlë Stat italian a vëd torna nòstr Drapò con la gionta dròla dle litre H e V - ma a resterà na propòsta. Dël 1930, con la gionta dIa coron-a, a ven concedù a la Provinsa ‘d Turin tan ‘me sò sìmbol. Ant lë Stèmber dël 1955 a-j nass le stòrich Movìment autonomìsta M.A.R.P.; sò simbol eletoral a l’é në scu con ël Drapò sormontà da na stèila. 1968: Prima Festa dël Piemont organisà da la Companìa dij Brandé al Santuari ‘d Graja: ël Drapò stòrich a torna a svantajé. Antermentre che Tavo Burat da le colòne ‘d Graja a cissa ij Piemontèis a ‘ndeje darera a l’esempe dij Canton ësvìsser an arpijand j’ansëgn e stòriche, l’arvista Musicalbrandé a na spantia la conossensa ant ël milieu dij piemonteisìsta n regaland n’arprodussion a color. Ël Dra  pò a l’é dcò ‘l sìmbol dl’Automòbil Club Turin, e a lo pòrto an sIe divise jë scouts piemontèis.  -

Ël Grup estòrich Pero Mica ‘d Turin a lo dòvra già ant soe figurassion. A l’é an cost’época ch’a-i nasso jë “stòrich” ‘adesiv progetà dal fieul dël poeta Armand Motura: col da vitura “I-Piemont” e “Piemontèis parlé piemontèis” (1969/70) tuti doi con ël Drapò.

As na stampran d’àutri, e chi ch’a lo tacrà an sIa vitura a contribuirà a felo conòsse. ‘Dcò l’ Associassion Piemontèisa a fà soa part, an svantajandlo arlongh jë spetacoj dël Grup Folklorìstich Sità ‘d Turin an tut Piemont e a fòra. Apress dIa formassion dle Region aministrative (1970) a-i riva la propòsta ‘d fé dël Drapò ël sìmbol dIa Region Piemont.

A la viarà la Region - com ëd costuma - a fà visa ‘d nen sente e a bandiss un concors ant le scòle per dissegné un simbol neuv! Ma le scòle a-j dan na lession: la pì part ëd jë scolé a dissegna ‘l Drapò stòrich. Ancor dël 1979 le propòste a son ëd mes-ce afrose; castej, montagne, brich, rape d’uva, usin-e, la quintessensa dlë stereòtip piemontard. 1981: ël sindich ëd Srin-a a pija na posission ufissial a difèisa dël Drapò stòrich an ocasion dIa duvertura dIa XIV Festa dël Piemont e a condana tuti coj ch’a vorërìo modifichelo; a Mars la propòsta dl’adossion dël Drapò stòrich a riva torna, an mes a d’àutre, an Consej regional. I ruvoma al 1984, e la Region a la fin a riva a desse ‘n “gonfalon” (L.R. n.4 de116/ 1/1984) anté che ‘n cit Drapò - ëdventà quàder e con na bordura d’argent anventà ‘d pianta - a l’e dzorponù a ‘n tricolor giacobin. La Lèj regional 83/95 a arconòss ëd Drapò tan ‘me ansëgna dla Region.

Fonte: Gioventura Piemonteisa